Het nieuwste besturingssysteem van Microsoft lijkt zo weggelopen uit 1984, de dystopische roman van George Orwell. De mate waarin gegevens worden verzameld bereikt in Windows 10 een ongekende hoogte. De privacyinstellingen zijn onoverzichtelijk over meerdere menu's verdeeld. Daardoor wordt het nog lastiger om greep te houden op wat er allemaal naar het hoofdkantoor wordt verstuurd. Ontdek wat er wordt verstuurd en hoe u uw privacyinstellingen kunt configureren om te voorkomen dat u door Windows 10 wordt bespioneerd.
Houdt Windows 10 u in de gaten?
Als u onder in de gaten houden het stiekem verzamelen van informatie over u verstaat, dan is het antwoord nee.
Microsoft steekt niet onder stoelen of banken dat het gegevens over u verzamelt. Het bedrijf doet echter geen moeite om uit te leggen wat en hoeveel er precies wordt verzameld.
Verderop meer over de onverzadigbare gegevenshonger van Windows 10. Eerst gaan we in op welke gegevens er worden verzameld en naar de servers van Microsoft worden verstuurd en hoe het softwarebedrijf uit Redmond daarmee omgaat.
-
Pc-gebruik: Naast bijvoorbeeld het type hardware dat u gebruikt en de toepassingen die u hebt geïnstalleerd, houdt Microsoft ook enkele gebruiksdetails (bijvoorbeeld hoe vaak u de toepassingen opent of gebruikt) en crashgegevens over uw apparaten bij.
-
Crashgegevens: Telkens wanneer Windows of uw pc crasht (of als er een fout optreedt), wordt de benodigde informatie door Microsoft verzameld en geanalyseerd. Daarover hieronder meer.
Dit zijn in hoofdzaak de gegevens die worden verzameld en die door Microsoft "telemetriegegevens" worden genoemd. Er wordt echter nog een ander type gegevens verzameld, de zogenaamde "functionele gegevens". Dit zijn gegevens over bijvoorbeeld de locatie die door de weer-app wordt gebruikt.
Microsoft beweert dat de verzamelde informatie alleen wordt gebruikt om de ontwikkeling van het besturingssysteem te verbeteren en nieuwe producten te ontwikkelen. Aangezien we niet over de schouders van de technici en marketingmedewerkers van Microsoft kunnen meekijken, moeten we het bedrijf op zijn woord geloven.
Volgens de documentatie van Microsoft worden de gegevens niet met andere bedrijven gedeeld (met uitzondering van gegevens van enkele services als Bing) en worden ze na 30 dagen verwijderd (deze informatie staat in de privacyverklaring van het bedrijf).
Het nieuwe dashboard voor privacyinstellingen
Hoewel Windows 10 een stuk vaker naar huis belt dan Windows 7 en 8, probeert Microsoft hier meer openheid van zaken over te geven. Na klachten bij de toezichthouder doet het bedrijf het nu wat rustiger aan.
Tijdens de eerste installatie van Windows 10 wordt nu een overzicht weergegeven van de gegevens die worden verzameld en hebt u de mogelijkheid bepaalde voorzieningen in of uit te schakelen.
Deze omvatten:
-
Locatie: dankzij de gps-ontvanger of andere functies, zoals wifi, weten Windows 10-apps waar u bent. Voor bijvoorbeeld de weer-app is dat logisch. Deze informatie kan echter ook worden gebruikt door reclameproviders om u op basis van uw locatie advertenties te tonen.
-
Spraakherkenning: als u Cortana gebruikt, worden uw spraakopdrachten naar Microsoft doorgestuurd om de service te verbeteren. Vindt u het geen prettig idee dat uw stem wordt doorgestuurd en door Microsoft wordt geanalyseerd? Schakel deze functie uit.
-
Diagnostische gegevens: wanneer uw pc crasht (of het nu Windows zelf of een toepassing betreft), worden gegevens over de crash naar Microsoft verstuurd. Aan de hand daarvan kunnen het bedrijf en zijn partners (zoals software- en hardwaremakers) het probleem onderzoeken en oplossen. Hier kunnen echter ook persoonlijk identificeerbare gegevens tussen zitten, aangezien soms de volledige inhoud van het geheugen (RAM) wordt verstuurd. Microsoft beweert dat het geen persoonlijke gegevens bekijkt (en dit mogelijk ook niet kan), maar als u dit toch geen fijn idee vindt, kunt u deze instelling uitschakelen.
-
Op maat gemaakte beleving door diagnostische gegevens en relevante reclame: dit houdt in feite in dat u meer advertenties en suggesties in het startmenu te zien krijgt. Hieronder wordt beschreven hoe u deze functionaliteit kunt uitschakelen.
Het is waarschijnlijk verstandig om enkele (of alle?) van deze opties uit te schakelen. Helaas! Ook al zou u al deze opties uitschakelen, dan nog is dit slechts het topje van de privacyijsberg.
Herover uw privacy, stap 1: Baas over de schakelopties
Om eventuele weerstand voor te zijn heeft Microsoft een omvangrijk "commandocentrum" aan de nieuwste release van Windows 10-versie toegevoegd.
U kunt dit openen door achtereenvolgens op het startmenu en op het tandwieltje aan de linkerkant te klikken. Klik op Privacy en haal even diep adem. U ziet (nu) 18 verschillende privacycategorieën met elk tientallen instellingen. We zullen deze categorieën stap voor stap met u doorlopen en u helpen bepalen welke schakelopties u links kunt laten liggen en welke u beter op "Uit" kunt zetten.
Algemeen
Met de eerste twee instellingen ("Apps reclame-id laten gebruiken" en "Websites hebben toegang tot mijn lijst met talen zodat er inhoud kan worden geleverd die relevant is voor mijn locatie") kunt u in feite toestaan of weigeren dat uw doen en laten online voor reclamedoeleinden wordt gevolgd. Hier snijdt het mes aan twee kanten: kies de instellingen waar u zich goed bij voelt. Wilt u online of in apps algemene advertenties zien en niet worden gevolgd of wilt u advertenties zien waar u mogelijk wat aan hebt? Als u niet wilt worden gevolgd, schakelt u de opties uit.
Een andere lastige optie is "Windows het starten van apps laten traceren […]". Hiermee wordt bijgehouden welke apps en bestanden u het meest opent of zoekt, zodat het startmenu kan worden gepersonaliseerd. Als u het startmenu veel gebruikt, kan het de moeite waard zijn deze optie ingeschakeld te laten. Privacypuristen kunnen deze beter uitschakelen, aangezien deze informatie online wordt opgeslagen.
Locatie
In deze categorie kunt u regelen of Windows, apps, browsers, enzovoort, uw locatie mogen bijhouden. Op een desktop-pc komt dit natuurlijk zelden van pas. Op laptops kan dit echter handig zijn wanneer u apps gebruikt voor het aanbevelen van restaurants of bezienswaardigheden in de buurt.
Camera
Als u niet wilt dat uw camera door apps (Edge, Cortana, enzovoort) wordt gebruikt, kunt u deze optie hier uitschakelen. Dit geldt ALLEEN voor nieuwe Windows Store-apps en niet voor traditionele apps zoals Skype voor bureaublad of Google Chrome. Als u zeker wilt weten dat uw webcam niet door een app wordt gebruikt, kunt u deze uitschakelen via Apparaatbeheer of webcambescherming gebruiken.
Microfoon
Net als bij de webcaminstelling hierboven kunt u zelf bepalen welke (Windows Store-)apps de microfoon mogen gebruiken. U kunt deze functionaliteit voor alle apps in- of uitschakelen, of dit voor elke app afzonderlijk doen.
Meldingen
Als u deze optie uitschakelt, schakelt u in feite meldingen uit van apps die toegang nodig hebben tot de meldingsfuncties. Als in dit venster geen apps worden weergegeven, zijn er geen apps die gebruikmaken van meldingen.
Spraak, handschrift en typen
Cortana, toetsenbordsuggesties en peninvoer voor aanraakschermen leunen allemaal op cloud-learning. Deze leerfunctionaliteit verbetert uw schriftelijke en mondelinge invoer. Als u deze invoermethoden naast de muis en het toetsenbord wilt gebruiken, kunt u deze optie beter ingeschakeld laten.
Accountgegevens
Hiermee kunt u regelen welke apps de gegevens, naam en foto's van uw Microsoft-account mogen gebruiken.
Agenda, Contactpersonen, E-mail, Taken
In deze categorieën regelt u welke apps toegang hebben tot uw agenda, contactpersonen, e-mailberichten en taken. U zult verbaasd zijn hoeveel apps uw gegevens kunnen inzien. Schakel deze optie uit als u denkt dat u hier geen profijt van hebt.
Oproepgeschiedenis en Berichten
Het is een raadsel waarom dit is ingeschakeld op desktop-pc's of zelfs laptops. U kunt deze optie uitschakelen, tenzij u Windows gebruikt om te bellen of berichten te sturen.
Radio's
De titel is wat verwarrend. Hiermee regelt u of een app of zelfs Windows zelf Bluetooth kan gebruiken om gegevens te versturen.
Feedback en diagnose en Diagnostiek van apps
Deze instellingen hebben de meeste invloed op uw privacy. Als deze optie is ingesteld op "Volledig", worden gegevens over crashes en een grote hoeveelheid gebruiksgegevens (bijvoorbeeld over de websites die u bezoekt) anoniem naar Microsoft verstuurd. Dit houdt in dat Microsoft alleen de gegevens verzamelt die nodig zijn om het probleem te evalueren. Deze gegevens omvatten zeer gedetailleerde informatie over uw gebruik van Windows, toepassingen, Cortana, het bestandssysteem en nog veel meer. Hoewel Microsoft zo inzicht krijgt in het gebruik van zijn producten (en deze zo kan verbeteren), kan het best zijn dat u het niet prettig vindt om al deze informatie te delen.
In sommige gevallen moet Microsoft de volledige inhoud van het computergeheugen ophalen om inzicht te krijgen in een crash, met inbegrip van alles waar u op dat moment mee bezig bent: e-mailberichten, documenten, PowerPoint-bestanden… Het is dan ook raadzaam deze optie terug te zetten op "Basis", zodat alleen belangrijke crash- en beveiligingsgegevens worden verzameld om uw systeem te beschermen.
Achtergrond-apps
Hier kunt u opgeven welke apps op de achtergrond mogen worden uitgevoerd. Dit heeft niet per se met privacy van doen, maar sommige toepassingen als games of apps kunnen wel reclame versturen via meldingen.
Dat was een hele waslijst. Maar we zijn er nog niet.
Herover uw privacy, stap 2: Verborgen instellingen
Helaas zijn er meer instellingen en acties waarvan u mogelijk niet op de hoogte bent en die Microsoft niet heeft ondergebracht in het privacycentrum.
Microsoft-account
Wanneer u Windows 10 installeert, krijgt u een "Microsoft-account" zowat opgedrongen. Dit account wordt gedeeltelijk opgeslagen op de servers van Microsoft, wat bijvoorbeeld synchronisatie tussen apparaten en snelle toegang tot services (Windows Store, apps, OneDrive, enzovoort) vergemakkelijkt.
Het account wordt ook gebruikt om de activering van Windows te verifiëren. Voor veel gebruikers is het dan ook noodzakelijk. Als u echter zonder al deze voordelen kunt leven en zoveel mogelijk offline wilt zijn, kunt u de optie In plaats daarvan aanmelden met een lokaal account gebruiken en dan bent u ervan af.
Wifi-services uitschakelen
Windows 10 maakt reclame voor betaalde wifi-hotspots. Waarschijnlijk omdat Microsoft daarmee samenwerkt. U kunt deze optie als volgt uitschakelen:
-
Ga naar de app Instellingen.
-
Ga naar Netwerk en internet.
-
Klik op Wi-Fi.
-
Schakel Betaalde abonnementen zoeken voor voorgestelde open hotspots bij mij in de buurt uit.
Alternatieve producten gebruiken
Met de ingebouwde Windows 10-apps voor muziek, foto's en video's worden telemetriegegevens verzameld. U kunt deze optie uitschakelen. Maar waarom zou u? U kunt immers alternatieven met meer functionaliteit gebruiken, zoals Spotify, MediaMonkey en MusicBee. Als videospeler raden we de eenvoudige Media Player Classic HC of VLC Player aan.
Herover uw privacy, stap 3: Edge
Gebruikt u de ingebouwde Microsoft-browser Edge? Dan bent u waarschijnlijk een van de weinigen. In dat geval doet u er goed aan enkele van de "mededeelzamere" functies uit te schakelen. Dat zijn er gelukkig niet veel.
-
Ga achtereenvolgens naar het gedeelte "Instellingen" van de browser en naar Geavanceerde instellingen.
-
Onder Privacy kunt u Aanbieden om wachtwoorden op te slaan en Invoergegevens op formulieren opslaan uitschakelen. Met deze opties worden wachtwoorden en invoergegevens in de cloud opgeslagen en met andere apparaten gesynchroniseerd.
Terug in het hoofdmenu kunt u ook het synchroniseren van uw bladwijzers, populaire sites en browserinstellingen met de cloud uitschakelen met behulp van de schakeloptie onder Account.
Als het goed is, hebt u aan de hand de bovenstaande stappen de spraakzaamheid van Windows 10 enigszins aan banden kunnen leggen. U doet er overigens goed aan de instellingen regelmatig te controleren, want ze veranderen namelijk met elke nieuwe, grote Windows 10-release.