Wat is een PUP... en hoe komt u er vanaf?

Wat is een PUP?

Een PUP (Potentially Unwanted Program: mogelijk ongewenst programma) is software die wordt meegeleverd in downloadpakketten en de gebruiker geen voordelen biedt. PUP’s worden over het algemeen als ongewenst beschouwd, omdat ze geen of weinig voordelen bieden en kunnen worden ingezet als adware of spyware. Ze worden ook wel PUA’s (Potentially Unwanted Applications) genoemd.

PUP’s zijn meestal te vinden in downloadpakketten op externe gratis downloadsites  – zelfs op websites die u mogelijk regelmatig bezoekt en er verder betrouwbaar uitzien. Veel van die externe downloadsites bundelen legale downloads met PUP’s. Dat mag zolang u instemt met de gebruikersrechtovereenkomst.

De meeste mensen lezen die overeenkomsten niet grondig door en schuiven meteen omlaag om akkoord te gaan – en dan hebben ze zomaar een PUP geïnstalleerd.

Dat onderscheidt PUP’s van malware: omdat gebruikers officieel hebben ingestemd met het downloaden van het volledige softwarepakket (legale download én PUP’s), worden de ongewenste bloatwareprogramma’s niet als schadelijk aangemerkt. 

Wanneer een programma wordt gedownload op uw computer zonder uw toestemming, is het malware, geen PUP. Het is handig om te weten hoe u malware kunt verwijderen en uw computer veilig kunt houden.

Wat doen PUP’s precies?

Veel PUP-software (maar niet alle) is gericht op en maakt misbruik van de gebruiker. Nadat een PUP is geïnstalleerd, kan het:

• Uw computer langzamer maken.

• Opdringerige advertenties weergeven.

• Pop-up- en pop-undervensters openen.

• Uw browser kapen.

• Uw onlineactiviteit traceren.

• Onnodige werkbalken toevoegen aan browsers.

• Zoekresultaten aanpassen.

• Privégegevens van u stelen.

PUP’s kunnen op verschillende manieren schade toebrengen aan uw apparaat.

Hoewel die activiteiten ongewenst zijn, worden PUP’s nog steeds alleen “mogelijk ongewenste programma’s” genoemd. Gebruikers hebben immers formeel ingestemd met het downloaden ervan. Die toestemming wordt gebruikt om juridische twijfel te zaaien over de vraag of PUP’s daadwerkelijk ongewenst zijn. Dat ontmoedigt cyberbeveiligingsbedrijven vaak om ze als malware te definiëren.

Hoewel PUP’s meestal worden gedownload zonder dat de gebruiker het weet, kunnen ze – soms – handig zijn. Als u bijvoorbeeld een gratis versie van de software van een bedrijf downloadt, leveren ze misschien legitieme extensies of extra tools mee in de download.

Wat is een voorbeeld van een PUP?

Bekende voorbeelden van PUP’s zijn Savepath Deals, Superfish, V Play, JollyWallet, PDFProof, Clickware en Easy Speedtest. Bedrijven die gratis open-sourceprogramma’s maken, hebben gewoonlijk niet de middelen om juridische gevechten te voeren of contact op te nemen met elke downloadsite met het verzoek om hun software uit de bundel te halen. Daarom zijn hun apps vaak het doelwit van makers van PUP’s.

VLC media player van VideoLAN is vaak slachtoffer van ‘PUP bundling’. Omdat VLC zo populair is en het logo zo herkenbaar, aarzelt u mogelijk niet om het te downloaden via een externe website, vooral als het visueel allemaal lijkt te kloppen.

Een Google-zoekopdracht naar een VLC-download levert vaak een resultaat boven aan de lijst met zoekresultaten op dat rechtstreeks naar de officiële website van VLC leidt. Maar de resultaten eronder leiden vaak naar externe downloadsites. En koppelingen nog verder omlaag op de pagina kunnen u naar websites brengen die bekendstaan om het bundelen van legale downloads met PUP’s en andere bloatware.

Zoekresultaten kunnen de officiële website van een app bevatten naast externe websites die mogelijk software bundelen.

Als u onbekend bent met VLC en de ontwikkelaars ervan, herkent u misschien niet de officiële website boven aan de pagina met zoekresultaten. En mogelijk denkt u dat het veiliger is om de app te downloaden op een site met reviews en commentaar.

Wanneer u naar de downloadfase gaat, let dan goed op PUP’s die proberen mee te liften. Misschien ziet u dat verschillende onderdelen van de download optioneel zijn; die kunt u deselecteren. Om van tevoren bekend te raken met de namen van PUP's, kunt u online zoeken naar lijsten met veelvoorkomende mogelijk ongewenste programma’s.

Optionele PUP’s zoeken in een downloadbundel van VLC.

Waarom is het verstandig PUP-bestanden te verwijderen?

Hoewel PUP-bestanden juridisch gezien niet als malware kunnen worden aangemerkt, betekent dat niet dat ze niet gevaarlijk kunnen zijn. PUP-bestanden kunnen voor problemen bij het browsen en voor een schending van uw persoonlijke gegevens zorgen. 

PUP’s maken vaak op een opdringerige manier reclame via pop-upvensters die expres content blokkeren, onnodige werkbalken in uw browser installeren en uw computer langzamer maken. 

Browserhijacker-PUP’s slaan al uw browserzoekopdrachten op, passen uw zoekresultaten aan en leiden u om naar externe betaalde websites. Uw gegevens kunnen worden verkocht aan adverteerders die u gerichte reclame willen voorschotelen of zelfs worden gebruikt door hackers of andere misdadige partijen. Met een opschoonprogramma voor browsers  kunt u voorkomen dat uw persoonlijke gegevens in verkeerde handen vallen. 

Als u niet wilt worden overspoeld door irritante advertenties en wilt voorkomen dat uw persoonlijke gegevens online worden getraceerd, zorg er dan voor dat u alle PUP- bestanden op uw computer opspoort en verwijdert. Een hulpprogramma voor het verwijderen van bloatware of het verwijderen van junkware kan u daarbij helpen. 

Tot die tijd helpt weten hoe u uw Mac kunt opschonen of uw pc sneller kunt maken bij het ontdekken wat er zich allemaal achter de schermen van uw apparaat afspeelt.

Voor wat hulp bij het opschonen van uw computer kunt u een tool als AVG TuneUp gebruiken. Daarmee kunt u automatisch onnodige bestanden verwijderen, programma’s up-to-date houden en ervoor zorgen dat alles soepel en snel werkt.

PUP's verwijderen uit Windows

1. Klik achtereenvolgens op de knop Start en op Instellingen (het pictogram in de vorm van een tandwiel).

   

2. Kies Apps in het menu Instellingen van Windows.

   

3. In het gedeelte Apps en onderdelen vindt u een lijst met de apps die op uw computer zijn geïnstalleerd. Zoek in deze lijst naar programma’s die u niet bewust hebt geïnstalleerd. Let op de voorbeelden van veelvoorkomende PUP’s die hierboven staan.

   

4. Selecteer de geïdentificeerde PUP en klik op Verwijderen. (De app in onderstaande schermafbeelding is maar een voorbeeld.)

   

5. Volg de aanwijzingen om het verwijderen te bevestigen.

   

PUP's verwijderen van een Mac

U kunt handmatig een PUP verwijderen om ongewenste programma’s op uw Mac op te ruimen via een paar eenvoudige stappen:

1. Open een Finder-venster, klik op Ga in de menubalk bovenin en klik vervolgens op Hulpprogramma’s in de vervolgkeuzelijst.

   Als u al weet welke PUP u precies wilt verwijderen, gaat u door naar stap 4.

2. Dubbelklik om de app Activiteitenweergave te openen.

   

3. Zoek in de lijst met actieve programma’s op iets verdachts. Als u twijfelt over een programma, zoekt u ernaar op Google of raadpleegt u een lijst met bekende PUP's.

   

4. Als u de PUP-bestanden van uw Mac wilt verwijderen, klikt u in het menu bovenin op Ga en vervolgens op Ga naar map in de vervolgkeuzelijst.

   

5. Typ /Library/LaunchAgents/ in de zoekbalk en klik op Ga.

   

6. Doorzoek de lijst met programma’s, en verwijder mappen en bijbehorende bestanden van de PUP waarnaar u op zoek bent. Let daarbij goed op: als u per ongeluk niet-PUP-bestanden verwijdert, kan dat problemen veroorzaken op uw Mac.

7. Herhaal stap 5 met de map ~/Library/LaunchAgents om verdere bibliotheekmappen te doorzoeken en andere PUP-bestanden te zoeken en verwijderen.

8. Leeg de Prullenmand.

PUP-bestanden vermijden

De eerste stap bij het vermijden van PUP-bestanden is om software rechtstreeks via de officiële website van de maker te downloaden. Op de officiële website van VLC zullen bijvoorbeeld nooit downloads worden aangeboden die zijn gebundeld met PUP’s. Zoek uit wie de uitgever is van de software die u wilt downloaden en ga naar de officiële website voor een gegarandeerd schone download.

Als u software toch op een externe website downloadt, kunt u voorzorgsmaatregelen nemen om ervoor te zorgen dat u geen PUP's downloadt. 

Tijdens de installatie leest u zorgvuldig alle installatie-instructies en -informatie om te zien of er extra programma’s worden meegeleverd. Soms wordt de extra, gebundelde software genoemd in de kleine lettertjes, met een selectievakje naast elk aanvullend programma. Meestal kunt u het selectievakje naast een PUP leegmaken, zodat het programma niet wordt geïnstalleerd. 

EULA’s (End-User License Agreements: gebruiksrechtovereenkomsten) zijn ook een belangrijke plek om te controleren op PUP’s. De makers van PUP’s rekenen erop dat u snel door de lange lijst met zaken waarvoor u toestemming geeft gaat. Het is dus is belangrijk om dit soort overeenkomsten zorgvuldig te lezen voordat u op “Akkoord” klikt. Als u iets verdachts ziet, installeert u het programma niet.

Ongewenste programma’s automatisch verwijderen met AVG TuneUp

Het is goed om te weten hoe u zelf PUP's kunt opsporen op uw computer, maar als u niet zeker weet wat u moet doen na het vinden van een PUP-bestand, kunt u het beste een hulpprogramma gebruiken dat het werk automatisch voor u doet. 

AVG TuneUp bevat een geweldige functie met de naam Software verwijderen waarmee u PUP’s, bloatware en andere overbodige, vooraf geïnstalleerde software op uw computer kunt zoeken en verwijderen.