Wordt u gevolgd door uw smartphone?

Waarom worden gegevens verzameld?

Traceren is een vorm van gegevens verzamelen die immens aantrekkelijk is voor bedrijven. Uw gegevens worden gegenereerd uit alles wat u online doet. Het zijn uw gewoonten, en uw gewoonten verraden uw interesses, en uw interesses leveren geld op. Gebruikersgegevens worden wel de olie van de digitale handel genoemd.

Moet u terug naar een domme telefoon?

Telefoons traceren is gewoon weer een aspect van internet, de grootste privacyschender van allemaal. Wanneer mobiele telefoons gebruikmaken van internet (en soms zelfs als ze dat niet doen), verzamelen ze informatie over u en sturen die door. Maar kunt u het traceren door telefoons oplossen door simpelweg geen slimme, met internet verbonden telefoon te gebruiken? Nou nee. Zoals Edward Snowden ooit heeft uitlegd stuurt elk type mobiele telefoon, internet of niet, constant een signaal (ping) naar telecommasten met de unieke identiteit van het apparaat. Daarvan wordt een record aangelegd met informatie waar u bent geweest. Dat gezegd hebbende: zodra internet erbij wordt betrokken, neemt het traceren wel exponentieel toe.

Locatiegegevens verzameld door telefoonsensoren

Zoals gezegd zijn mobiele telefoons in feite traceerapparaten. En veel smartphones, ongeacht het merk, zijn voorzien van een aantal ingebouwde sensoren die een boel kunnen vertellen. Vier van de belangrijkste sensoren zijn een magnetisch kompas, gps, een gyroscoop (die de positie van uw telefoon in de ruimte meet) en een versnellingsmeter (hoe snel de telefoon wordt verplaatst). Deze sensoren worden gebruikt voor het verzamelen van locatiegegevens.

Gegevens verzameld door Android- en iOS-apps

Informatie over uw locatie en andere toepassingen wordt verzameld door de smartphone zelf en de apps die erop zijn geïnstalleerd. De manier waarop gegevens worden verzameld en verwerkt, verschilt afhankelijk van het merk van de telefoon en het besturingssysteem.

Telefoons van (onder andere) Samsung, Sony en LG maken gebruik van het besturingssysteem Android van Google. Wanneer u een Google-account hebt en daarbij bent aangemeld op uw mobiele telefoon, wordt de deur al opengezet voor veel tracking-actie via uw locatie en zoekopdrachten, vooral als u zich bedenkt dat Android-telefoons het gebruik van Google-apps – zoals Google Maps – stimuleren; en dat zijn van zichzelf al traceringtools.

Apple heeft een iets betere reputatie op het gebied van privacy dan Google, maar zodra andere apps in beeld komen, wordt alles wat gecompliceerder. En val niet te snel voor de geruststelling van het woord 'anonimisering' dat Google en Apple beide gebruiken met betrekking tot persoonlijke gegevens. Met zoiets als locatiegegevens is het echt niet zo moeilijk om erachter te komen wie iemand is door een reeks gegevenspunten te gebruiken die elke dag leiden van plek A in de ochtend (waarschijnlijk het huisadres van de anonieme persoon) tot plek B (waarschijnlijk het werkadres van die persoon).

U wordt gefopt door uw apps

Alsof het verzamelen van gegevens door apps van uw besturingssysteem nog niet erg genoeg is, zijn er andere downloadbare apps die waarschijnlijk een groot feest vieren ten kosten van uw privacy; een feest waarvoor u niet bent uitgenodigd. Bedrijven verschuilen zich achter mooie woorden om hun gezicht te redden voor de consument en om juridische consequenties te voorkomen, maar hoe ze het ook noemen – gegevens verzamelen, gegevens uitlichten, gegevens uitwisselen, gegevens schrapen, gegevens verkopen – het is één grote pot nat.

Veel apps betalen om SDK’s (Software Data Kits) te laten installeren in de apps van andere bedrijven. Daarmee kunnen ze allerlei soorten persoonlijke gebruikersgegevens van het andere bedrijf oogsten. Vervolgens kan, zoals een deskundige aangeeft, een bepaalde app gegevens uitlekken aan wel tien andere apps.

U kunt uit alle macht proberen uw privacy te beschermen via afmeldingen, maar u weet nooit welke speciale vrijstellingen zich bevinden in dat grijze gebied waarin zoveel apps profiteren van de dichte mist die er hangt.

Een voorbeeld: er is een tijd geweest waarin Apple de rittendeel-app Uber speciale toestemming gaf om alles op te nemen wat er op het scherm van een iPhone-gebruiker werd weergegeven. U leest het goed.

Is het verzamelen van gegevens legaal?

Nou, de wettigheid ervan is een caleidoscopische tint grijs. Zo ingewikkeld zou het niet moeten zijn – hé, bedrijven, bespioneer je klanten niet! – maar de ontwrichtende geest van gegevensverzameling was al uit de fles voordat er effectieve wetten waren, en… wetgeving is erg moeilijk gebleken.

In de hoogste rechtbank in de VS, het Supreme Court, is er echter een belangrijke slag om de privacy gewonnen toen daar in 2018 de uitspraak werd gedaan dat de overheid een bevelschrift nodig heeft om toegang te krijgen tot de locatierecords van mobiele telefoons. Eerdere zaken in het Supreme Court hadden geresulteerd in uitspraken waarin er geen bevelschriften werden vereist voor het verkrijgen van dergelijke informatie.

Toch is deze uitspraak geen sterk bolwerk gebleken tegen het eerder genoemde grijze digitale gebied. Wetshandhavingsinstanties hebben bijvoorbeeld gebruikgemaakt van andere technologie dan locatiegegevens van mobiele telefoons, bijvoorbeeld omvangrijke gezichtsherkenningsdatabases, die werden verkocht door particuliere bedrijven.

Gewoon 'nee' zeggen – volstaan meldingen en instellingen?

Volgens Steve Jobs: 'Privacy betekent simpelweg dat mensen weten waar ze zich voor aanmelden. Keer op keer.'.

Dat is beter dan niets: het is beter dan dat er van je wordt verwacht om je met een machete een weg te banen door de instellingenjungle van Google om privacy te bereiken, en uiteindelijk te vervallen tot een maniak, zoals kolonel Kurz in Apocalypse Now. Maar willen we wel voortdurend worden gebombardeerd met machtigingen, zelfs als ze duidelijk geformuleerd zijn?

Zou een persoon die op straat loopt om de zoveel meter een vakje moeten selecteren met 'Beloof mij alsjeblieft niet'?

Neem permanente cookies. Sinds de AVG worden inwoners van de Europese Unie constant geconfronteerd met de keuze om cookies te gebruiken wanneer ze een nieuwe website bezoeken. Dat is al vermoeiend genoeg op zichzelf, maar veel van die meldingen zijn verwarrend of kloppen niet, en zorgen ervoor dat gebruikers gewoon uit frustratie klikken voor toestemming. Zo gaat dat nu eenmaal op internet, omdat we voortdurend aanbiedingen krijgen die we niet kunnen weigeren.

Wat kan ik doen om tracering te beperken?

De interwebs zijn te groot voor het menselijk verstand om te bevatten. Maar we houden het positief: hieronder vindt u een paar tips om uw privacy zoveel mogelijk te behouden.

• Het klinkt misschien simpel, maar het beste beleid bestaat uit het beperken van onze interactie met de oneindige stroom aan smartphone-apps: gebruik alleen wat nodig is, wanneer het nodig is.

• Schakel de 'locatievoorzieningen' uit in de instellingen van uw smartphone. Gebruikt ze alleen voor apps waarvoor u ze echt nodig hebt, tijdens het gebruik van de app.

• Denk na over welke browser u gebruikt. Of u nu een mobiele telefoon of een pc gebruikt: het traceergrage Google Chrome is niet de beste optie als u zich zorgen maakt om uw privacy. Probeer in plaats daarvan een privacyvriendelijke browser als AVG Secure Browser.