Wat houdt 'tracking' in?
Allereerst kan uw telefoon allerlei elementaire informatie bijhouden. Zo weet de telefoon hoe u deze vasthoudt (voor de juiste weergave van het scherm). Daarnaast weet hij op welke manier en hoe snel u zich voortbeweegt.
Door middel van onlinetrackers kan ook informatie worden gevonden over uw apparaat (het merk en type) en hoe u het gebruikt (waaronder de browser, tijdzone, instellingen, het lettertype dat u gebruikt, uw locatie en uw IP-adres). Vervolgens kan op basis van deze informatie uw digitale vingerafdruk worden samengesteld, die uniek is voor u en aan de hand waarvan trackers u op internet kunnen volgen.
En doordat u deze technologie de dag hele dag lang gebruikt, wordt deze vingerafdruk steeds nauwkeuriger.
's Ochtends
Misschien wordt u net als veel andere mensen 's ochtends gewekt door uw smartphone. Als u een slaap-app gebruikt of een van de vele activity trackers met slaapmonitor, worden ook gegevens over het gebruik van de sluimerfunctie verzameld. Dit zet de verhouding tussen de bruikbaarheid van apps en onze privacy op scherp. Het klinkt misschien benauwend dat een app het verloop van uw slaap van minuut tot minuut bijhoudt, maar zo werken deze apps nu eenmaal. Om goed te kunnen werken, moeten ze uw gewoonten leren kennen. Alleen zo weet u of u die nacht goed hebt geslapen en wat u kunt doen om beter te slapen. Als ze uw gegevens niet konden vastleggen en in patronen integreren, zouden ze in feite nutteloos zijn.
Schakelt u 's ochtends ook uw slimme verlichting in of stelt u de temperatuur in met een slimme thermostaat? De bruikbaarheid van de meeste apparaten met internetverbinding verbetert doordat de apparaten onze gewoonten leren kennen en erop reageren. Zo worden de temperatuur en verlichting bijvoorbeeld aangepast aan ons normale gebruik. We mogen echter niet vergeten dat ze daarbij intieme details over ons privéleven te weten komen.
Luistert u naar muziek tijdens uw ochtendritueel? Met welke app u ook meeblèrt, u kunt ervan uitgaan dat deze ook gegevens over uw voorkeuren verzamelt. Ook nu weer komt dit de bruikbaarheid ten goede. Op die manier kan namelijk muziek worden aanbevolen waarvan wordt verondersteld dat u die leuk zult vinden.
Tijd voor het ontbijt. Gebruikt u een calorieënteller zoals MyFitnessPal, Lose It! of Chronometer? Dan verstrekt u veel informatie over de voeding die u koopt.
Vraagt u Alexa, Echo of een andere slimme speaker naar het weer of uw afspraken voor die dag? Ze nemen alles op wat u zegt. De gevolgen daarvan liggen min of meer voor de hand.
De volgende vraag is: hoe goed beschermen deze apps uw gegevens? Helaas deelt 70% van de apps uw gegevens met derden. Niet zo goed dus. Verder moeten we ons afvragen hoe veilig onze persoonsgegevens zijn voor lekken of hackers. Wederom slecht nieuws. Van apps als MyFitnessPal, dat door een datalek werd getroffen, tot complete app-backends die gegevens lekken vanwege een beroerde configuratie: deze producten staan er niet bepaald om bekend dat ze verantwoord omgaan met de gegevens van gebruikers.
Woon-werkverkeer
Zoals gezegd weet uw telefoon waar u zich bevindt en hoe snel u zich voortbeweegt. U gaat te voet naar uw werk? Dan hebt u waarschijnlijk een app zoals Apple Health of Google Fit die uw stappen telt. U neemt de auto? Uw telefoon registreert hoe snel u rijdt en hoeveel verkeer er op de weg is. Hebt u zich ooit afgevraagd hoe apps als Google Maps of Waze weten of het druk is op uw route? Dat weten ze doordat ze uw locatie en die van anderen volgen en samengestelde data gebruiken om te berekenen of er meer auto's op de weg zijn dan anders.
U gaat met het openbaar vervoer naar uw werk en bekijkt onderweg sociale media? Wees gerust. Facebook luistert waarschijnlijk niet mee met uw privégesprekken, maar het bedrijf weet nog steeds belachelijk veel over u. Aan de hand van deze informatie kan het bedrijf u gerichte advertenties voorschotelen.
Als u tijdens de reis op internet zoekt, het nieuws leest of naar podcasts luistert, worden uw interesses en gewoonten bijgehouden en aan uw digitale vingerafdruk gekoppeld. Als u met de auto naar uw werk rijdt, is dat echter geen probleem. U kijkt tijdens het rijden toch niet op uw telefoon, nietwaar?
Op het werk
Hoe houdt uw baas uw gewerkte uren bij? Sommige bedrijven gebruiken hiervoor IoT-apparaten die 'beacons' worden genoemd. Inklokken is er niet meer bij. In plaats daarvan sturen beacons bij binnenkomst een melding naar de telefoon van de mensen die voorbij komen. Zo wordt ieders komen en gaan tot op de minuut nauwkeurig bijgehouden Als de juiste app is geïnstalleerd tenminste. Werknemers kunnen op die manier inchecken. Sjoemelen met werkuren met de hulp van een moreel flexibele vriend is er niet meer bij. Tenzij u deze persoon uw telefoon geeft natuurlijk!
Slimme apparaten voor de werkplek zijn flink in opmars. In de toekomst zijn ze waarschijnlijk alomtegenwoordig.
Of uw werkgever nu wel of geen beacon gebruikt, u wordt sowieso gevolgd op internet als u een werk- of privécomputer gebruikt. Adverteerders en bedrijven kunnen uw hele doen en laten volgen met behulp van de eerder genoemde vingerafdruk en zo een zeer uitgebreid profiel over u opstellen. Zo gebruikt Google tal van verschillende apps om gegevens over u te verzamelen.
Google en de apps van het bedrijf weten waarnaar uw belangstelling uitgaat (zoekopdrachten, Chrome), wat voor plannen u hebt (Google Agenda), waar u bent geweest en naartoe gaat (Google Maps en Waze), welke producten u hebt gekocht of overweegt te kopen (zoekopdrachten, Google Ads), hoe u eruit ziet (Google Foto's), hoe u klinkt (Google Assistant), wie uw vrienden en collega's zijn (Gmail, Google Hangouts), waar u woont en werkt (Google Maps), welke muziek en beroemdheden u leuk vindt (Youtube) en wat uw gezondheidsdoelen zijn (Google Fit). Om maar wat voorbeelden te noemen. Google bundelt alle informatie die het over u heeft, waardoor het bedrijf nog dieper kan spitten en nog meer persoonsgegevens over u kan opgraven, zoals uw etniciteit, uw politieke voorkeur, uw religieuze overtuiging, of u op dieet bent, hoe gezond u bent en of u kinderen wilt.
En dat is alleen nog maar Google!
Na werktijd
Als u na het werk naar huis gaat en wilt ontspannen, gaat u dan lekker even op internet surfen? Sociale media uitpluizen? Youtube of Netflix kijken? Ook hierbij geldt dat uw voorkeuren worden vastgelegd met het oog op gerichte advertenties. Met behulp van trackers kan een beangstigende hoeveelheid gedetailleerde gegevens worden vergaard. Ze weten bijvoorbeeld welke artikelen u leest, welke u alleen vluchtig doorneemt, welke video's u kijkt, naar welke video's u kort kijkt en dan doorspoelt, enzovoort.
Waarschijnlijk surft u inmiddels al enige tijd op het web. Sta eens even stil bij de enorme hoeveelheid privacygevoelige informatie waarover dataminers kunnen beschikken: uw medische geschiedenis, informatie over uw financiën en kredietwaardigheid, en eventuele, u weet wel, privacygevoelige content die u bekijkt.
Ook als u na het werk het liefst in het gezelschap van vrienden doorbrengt of een avondje uit gaat, moet u er rekening mee houden dat ook deze activiteiten kunnen worden gevolgd door de app die u gebruikt om het uitje te plannen. Daarnaast kan worden bijgehouden waar u en uw vrienden zich bevinden.
Als u liever thuis blijft, kunnen ook slimme apparaten als een koelkast gegevens over u verzamelen, bijvoorbeeld wat voor eten u gewoonlijk koopt, wat u uw eetgewoonten zijn en wat de samenstelling van uw gezin is.
Informatie die nog persoonlijker is
Uw smartphone heeft zelfs nog intiemere informatie over u, zoals uw biometrische gegevens (als u uw vingerafdruk of gezichtsherkenning gebruikt om u aan te melden), gebruikersnamen en wachtwoorden (als u hebt ingesteld dat deze worden opgeslagen) en metagegevens (zoals sms- en gesprekslogboeken). Hoewel adverteerders dergelijke persoonlijke gegevens (nog) niet kunnen bijhouden, doet u er toch verstandig aan stil te staan bij de enorme hoeveelheid persoonsgegevens die we aan ons mobieltje toevertrouwen. Hoe gevaarlijk is het als deze gegevens uitlekken?
Door wie worden we eigenlijk gevolgd en hoe gaat dat in zijn werk?
Naast grote namen als Facebook, Google, Apple, Amazon en Microsoft volgt 75% van de websites u. Topwebsites bevatten soms wel 1000 verborgen trackers. Sommige bedrijven hebben zelfs meer dan 3000 stukjes informatie over u die, helaas, voor ongeveer 99% kloppen.
Stel, u leest een nieuwsartikel. U gaat naar de site. Deze kan één tracker bevatten, maar net zo goed 40. Wanneer u op content en advertenties klikt, komt de site meer over u te weten en wordt deze informatie gebruikt om een profiel over u samen te stellen. Voor bijna elke site op internet geldt hetzelfde verhaal.
De meeste trackers, zo niet allemaal, zijn cookies. Cookies zijn in eerste instantie vaak nodig voor de goede werking van de website. Zo wordt bijvoorbeeld bijgehouden of u bent aangemeld bij een account en welke artikelen er in uw winkelmandje liggen. Deze tijdelijke cookies blijven aanwezig zolang u op de site bent. Hierover hebben we dan ook niets te klagen. Het zijn juist de permanente cookies die u van site naar site volgen en die adverteerders en dataminers helpen om een dossier over u op te bouwen.
Kunt u de mate waarin u wordt gevolgd beperken?
Tracking is inmiddels zo geniepig en sommige apps en slimme apparaten moeten nu eenmaal uw gegevens of gewoonten bijhouden om goed te kunnen werken. Gelukkig zijn er nog manieren om uw persoonsgegevens beter te beschermen.
Gebruik een advertentiefilter
Adblockers of advertentiefilters houden trackers niet tegen, maar maken het wel mogelijk te voorkomen dat uw gegevens voortdurend worden verzameld. Als u advertenties blokkeert voor dingen waarin u volgens uw gegevens geïnteresseerd bent, worden er niet voortdurend banneradvertenties voor luchtontvochtigers weergegeven omdat u er ooit een voor uw moeder hebt gekocht.
Gebruik een VPN
Met behulp van een VPN wordt uw verbinding versleuteld en uw locatie verborgen. Dat is een uitkomst als u veilig wilt surfen op een openbaar wifi-netwerk. Helaas houdt een VPN trackers niet tegen, aangezien een VPN het merendeel van de gegevens op basis waarvan uw digitale voetafdruk wordt samengesteld (zoals uw browserinstellingen en de configuratie van uw computer) niet verbergt. Het gebruik van een VPN om verbinding te maken via een andere locatie kan u echter wel helpen specifieke trackers te ontlopen en te voorkomen dat bepaalde prijzen worden verhoogd.
Verwijder cookies regelmatig
Cookies zijn de belangrijkste hulpmiddelen van bedrijven en websites die u online volgen. En ze zijn overal. Gelukkig kunt u zich makkelijk van cookies ontdoen, welk apparaat of welke browser u ook gebruikt. Wij helpen u graag een handje.
Gebruik antitrackingsoftware
Als u uw online doen en laten echt privé wilt houden, hebt u antitrackingsoftware nodig. Deze zorgt ervoor dat de gegevens aan de hand waarvan uw digitale vingerafdruk gewoonlijk wordt samengesteld, worden verborgen en door elkaar gehusseld. Op die manier krijgen de bedrijven en websites die u online proberen te volgen valse informatie voorgeschoteld. Zij jagen op spoken en u kunt zorgeloos surfen.
Helaas werkt antitrackingsoftware alleen op computers en telefoons. De software is niet geschikt voor andere slimme apparaten, zoals magnetrons en tv's. Nog niet.
Controleer de app-instellingen
U vindt dit misschien niet leuk om te horen, maar heel vaak verzamelen apps gegevens over u omdat u daarvoor toestemming hebt gegeven. Neem het uzelf niet kwalijk. Zeg nu zelf, wie leest nu echt de algemene voorwaarden? Gelukkig kunnen de instellingen van veel apps en diensten worden gewijzigd, zodat u kunt eisen dat ze stoppen met het bijhouden van uw gegevens. Zo kunt u Google bijvoorbeeld dwingen om te stoppen met het bijhouden van specifieke informatie over u. U kunt ook (via de instellingen van uw telefoon) uw toestemming intrekken, zodat de toegang tot de microfoon, de camera, locatiegegevens of andere informatie wordt geblokkeerd.
Koop zo mogelijke 'domme' producten
Slimme producten zijn nu helemaal in. Maar sommige fabrikanten willen de concurrentie voor zijn en brengen nieuwe producten te snel op de markt. Dit gaat ten koste van de veiligheid. Wees daarom niet te goed van vertrouwen. Hebt u echt een slimme wc nodig? Voor sommige producten kunt u beter de normale versie blijven gebruiken.
Zo zit dat dus: uw doen en laten wordt de hele dag gevolgd en al uw persoonlijke gegevens worden van minuut tot minuut bijgehouden. Nu u wat beter op de hoogte bent, is het misschien raadzaam te controleren wat u allemaal via uw apps en apparaten deelt en of u zich daar wel prettig bij voelt. Zo niet, dan kunt u de stroom gegevens die u verstrekt indammen.
